Logistyka farmaceutyczna i dystrybucja leków – przepisy krajowe i międzynarodowe, wymogi dotyczące wyposażenia magazynów artykułów medycznych oraz szczególne, dotyczące przewozu środków farmakologicznych – o tym będzie mowa w niniejszym artykule.
Według przewidywań firmy doradczej Grand View Research rynek logistyki farmaceutycznej ma corocznie odnotowywać 3,5-procentowy wzrost aż do 2025 roku. Dystrybucja leków zawiera się w tych prognozach.
Logistyka farmaceutyczna jest wymagająca dzięki różnorodności produktów i mniejsze, często nieregularne dostawy. Łańcuchy dostaw są tu bardzo złożone i zależne od zaangażowania wielu podmiotów. Magazyn farmaceutyczny to szczególne miejsce pracy. Dla pracowników oznacza ono obcowanie z niebezpiecznymi substancjami, dlatego jest ono regulowane przez szereg praw, ustaw i rozporządzeń. Przed operatorami logistycznymi warunki stawiają nie tylko Prawo Farmaceutyczne, GDP czy DPW. Także Unia Europejska dąży do zapobiegania wprowadzaniu sfałszowanych produktów leczniczych do legalnego łańcucha dystrybucji.
Logistyka farmaceutyczna – inteligentne zarządzanie magazynem
Dzisiaj sprawny magazyn farmaceutyczny to przestrzenie zintegrowane z najnowszymi rozwiązaniami z zakresu automatyki i obsługi hal. Cyfrowa technologia śledzenia przesyłek to podstawa. Sprawne i bezpieczne funkcjonowanie systemów logistycznych w branży farmaceutycznej to wynik inwestycji w nowoczesne urządzenia, które pozwalają na bezpieczny transport ładunków wrażliwych. Rozwiązania takie jak systemy regałów są dostosowywane indywidualnie do potrzeb klienta. Regał windowy jest przydatny przy konieczności składowania drobnych elementów. Regał karuzelowy sprawdzi się w magazynach dysponujących mniejszą przestrzenią. Kolejne konieczne rozwiązanie z zakresu automatyki to AGV, czyli automatyczne systemy transportowe. Magazynowanie niebezpiecznych substancji wiąże się z koniecznością przygotowania dodatkowych zabezpieczeń i rozwiązań. Niektórzy producenci wózków widłowych oferują ich sprzedaż ze specjalną ochroną przed wybuchem. Dzięki temu logistyka farmaceutyczna jest bezpieczniejsza w realizacji.
Przechowywanie leków w niewielkich jednostkach ładunkowych jak pudełka czy tacki, stanowi dodatkowe utrudnienie w przygotowaniu zamówień. Dobrym rozwiązaniem jest wyposażenie magazynu w systemy ułatwiające dostęp do asortymentu. W przypadku kompletacji metodą „produkt do operatora” najczęściej stosuje się antresole kompletacyjne. Często w połączeniu z systemem przenośników pojemnikowych. Zastosowanie znajdą także regały półkowe przepływowe, zazwyczaj wyposażone w urządzenia pick to light. Logistyka farmaceutyczna musi wykorzystywać także odpowiedni system WMS. Bardzo istotną kwestią jest zapewnienie producentom, dystrybutorom i punktom sprzedaży możliwości wglądu w stan dostępnych zapasów. Bardzo istotną kwestią w przypadku magazynu leków jest zachowanie równowagi między łatwością dostępu do artykułów a maksymalnym wykorzystaniem przestrzeni. Dobrym przykładem jest magazyn polskiego producenta naturalnych kosmetyków Ziaja, wyposażony przez Mecalux w regały paletowe do składowania pełnych palet w górnej części i produktów umieszczanych luzem na dole. W niektórych magazynach podział na strefy podyktowany jest szczególnymi warunkami przechowywania wyrobów medycznych.
W magazynie firmy Steris we Francji, zautomatyzowanym przez Mecalux, zainstalowano przenośniki palet oraz układnice, które pozwalają zachować sterylność składowanych towarów dzięki wyeliminowaniu szeregu operacji ręcznego przemieszczania tych produktów.
Dystrybucja leków – dobre praktyki
Aby ograniczyć koszty w logistyce farmaceutycznej, konieczne jest prawidłowe zarządzanie ryzykiem w transporcie farmaceutyków. Dystrybucja leków staje tu przed poważnym wyzwaniem. W magazynach chłodniczych stosuje się np. rozwiązania typu SAS (Security Airlock System), które chronią wrażliwe towary przed nagłymi zmianami temperatury i szkodliwym wpływem innych czynników atmosferycznych.
Pojazdy używane do transportu leków również muszą umożliwiać utrzymanie odpowiednich temperatur. Niekiedy konieczna jest też kontrola wilgotności, ciśnienia atmosferycznego lub wstrząsów. Wielkie nadzieje w tym zakresie pokładane są w gwałtownym rozwoju technologii smart packaging, opartego na technologii IoT. Dystrybucja leków coraz częściej korzysta z tego typu rozwiązań.
Logistyka farmaceutyczna – pionier wśród systemów identyfikacji
Identyfikowalność w przemyśle farmaceutycznym ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa pacjentów. W związku z tym branża od wielu lat korzysta z identyfikacji produktów firmy Datamatrix. Główną zaletą tej technologii jest możliwość zakodowania dużej ilości danych na niewielkiej powierzchni oraz możliwość drukowania w różnych rozmiarach w zależności od liczby znaków, technologii i materiału, na którym znajduje się oznakowanie. Każde opakowanie jest skanowane, a numer seryjny – pobierany z bazy Datamatrix. Dystrybucja leków ma tutaj spore pole do popisu.
Apteki przyszłości
Bezpieczeństwo i pewność otrzymania autoryzowanych leków jest dla pacjenta kwestią podstawową. Należy pamiętać, że pacjent jest także klientem i ma swoje oczekiwania zwłaszcza wobec aptek. Jednocześnie konkurencja ze strony supermarketów i sklepów internetowych zmusza tradycyjne apteki do poszukiwania nowych rozwiązań. Na przykład poprzez oferowanie klientom usług typu „click&collect” lub „drive-thru”. Logistyka farmaceutyczna i dystrybucja leków stają tutaj przed kolejnym wyzwaniem. W tej sytuacji coraz więcej aptek stosuje automaty lub roboty. Chociaż ich koszt jest nadal wysoki, to ich działanie przekłada się natychmiast na zwiększenie wydajności dostaw, uporządkowania i zarządzania zapasami. Po wprowadzeniu tych urządzeń odnotowano średni wzrost sprzedaży artykułów drogeryjnych (o 15–30%) oraz leków bez recepty (o 10–40%).
Publikuj z nami twoje prawdziwe historie w Polsce lub w Niemczech.
Dziennikarz z wykształcenia. Pasjonat logistyki, związany z nią od 15 lat. Poszukiwacz innowacji w magazynowaniu i łańcuchu dostaw.