Logistyka FMCG (ang. Fast Moving Consumer Goods) i transport produktów szybkozbywalnych odpowiadają za znaczną część krajowego i międzynarodowego transportu. Utrzymanie dostępności asortymentu może być osiągnięte, dzięki specyficznemu podejściu do logistyki.
Znaczna rotacja i transport produktów szybkozbywalnych wymusza na operatorze logistycznym utrzymanie wzorowej terminowości dostaw. Istotna jest elastyczność przewoźnika oraz jego pracowników, bo obrót towarami szybkozbywalnymi odbywa się w zasadzie 24/7. Pracownicy obsługujący klientów branży FCMG muszą posiadać szczegółową wiedzę o towarze oraz wykorzystywanych środkach transportu, a ich praca często wykonywana jest nocą. Logistyka FMCG musi zagwarantować stałą rotację produktów. Każde opóźnienie dostawy może skutkować lawiną konsekwencji. Przede wszystkim sklep nie będzie mógł na czas wystawić towarów na półki. W grę wchodzi też niezadowolenie klientów, którzy liczą na to, że zawsze będą mogli kupić to, czego chcą. Stratny jest również wytwórca niewystawionych na czas produktów.
Obok doświadczonych pracowników istotny jest również niezawodny sprzęt. Jedynie nowa i często serwisowana flota pojazdów ciężarowych gwarantuje ciągłość dostaw i właściwy transport produktów szybkozbywalnych. Dotyczy to zarówno ciągników siodłowych jak i naczep kurtynowych, cystern spożywczych oraz chłodni. Najczęściej przewoźnik musi dedykować pewną część swojego taboru klientowi branży FMCG. Ciężarówki muszą bowiem pozostawać w stałej gotowości i być dostępne 24/7.
Łańcuch dostaw w ramach branży FMCG
Omawiana branża bazuje często na bardzo złożonych łańcuchach dostaw, a transport w jej ramach należy rozpatrywać całościowo. Bardzo dobrym przykładem są wyroby czekoladowe, które należą do towarów szybkozbywalnych. Ich proces produkcyjny opiera się o skomplikowany łańcuch dostaw. Przykładowo, dla wyrobów czekoladowych może on zaczynać się w Ghanie, skąd nasiona kakaowca transportowane są drogą morską do portu w Holandii. Tam trafiają na naczepę kurtynową, którą przewożone są do fabryki czekolady w Belgii. Ziarna kakaowca przetworzone w płynną czekoladę tankowane są do cysterny spożywczej. W jej zbiorniku następuje transport czekolady do Polski. Tutaj wyrabia się z niej praliny, tabliczki czekolady czy ciastka. Gotowe produkty lądują w chłodniach, którymi rozwożone są po krajach Unii Europejskiej.
Logistyka FMCG – cechy charakterystyczne
To, co charakteryzuje branżę FMCG, to szeroki oferowany asortyment i bardzo duże zróżnicowanie produktów. Do tego wymaga się odpowiedniego systemu informatycznego jako podstawy działania. Łączy on sklepy z centrami dystrybucyjnymi i centralą zakupową. W dystrybucji towarów z sektora FMCG niezwykle ważne jest, aby jakość dostarczanych towarów była jak najwyższa. W tym celu należy spełnić odpowiednie wymagania transportowe takie, jak:
- zastosowanie odpowiednich dla tego typu produktu opakowań, w których będą transportowane (skrzynki drewniane, pojemniki plastikowe, kartony, skrzyniopalety),
- właściwe ustawienie towarów w skrzyni ładunkowej,
- odpowiednie zabezpieczenie podczas jazdy, takie jak owinięcie palety folią, pasami, bądź belkami rozporowymi.
Najważniejszym wyróżnikiem branży spożywczej jest konieczność przestrzegania dat ważności.
Dystrybucja dla sieci handlowych w branży spożywczej
Transport produktów szybkozbywalnych dla spożywczych sieci handlowych to de facto dostawy realizowane codziennie. Rano następuje odbiór towarów, następnie kompletacja i wyjazd do sklepów. Artykuły nie są dostarczane w standardowych jednostkach transportowych, ale tworzone są tzw. mixy, które zawierają wszystkie zamówione przez sklep towary w dokładnie takich ilościach, jakie pojawiły się w zamówieniu. Pojawia się tu konieczność dysponowania odpowiednią flotą samochodów, aby transport produktów szybkozbywalnych odbywał się właściwie. W przypadku sklepów typu convenience są to pojazdy dostawcze, natomiast w przypadku dyskontów ciągniki siodłowe z krótkimi 2-osiowymi naczepami.
Produkty szybkozbywalne mają zazwyczaj krótki termin przydatności. Artykuły te charakteryzują się niską trwałością oraz wysokim wskaźnikiem rotacji. Wymagają ciągłej produkcji i niemal natychmiast są kupowane
w sklepach stacjonarnych lub internetowych. Wzrost popularności sprzedaży produktów szybkozbywalnych
w modelu omnichannel dodatkowo utrudnia operacje logistyczne. Dlatego właśnie tak istotna w branży FMCG jest pełna identyfikowalność produktów. Aby zapewnić ścisłą kontrolę nad zapasami w czasie rzeczywistym, przedsiębiorcy sięgają po systemy informatyczne usprawniające przechowywanie i transport produktów szybkozbywalnych. Dużą popularnością cieszą się m.in. informatyczne systemy magazynowe zapewniające ścisłą kontrolę procesów logistycznych. Pozwala to wyeliminować pomyłki oraz skrócić czas dostawy.
Logistyka produktów spożywczych w praktyce
Największym wyzwaniem, jakie ma przed sobą logistyka FMCG jest utrzymanie świeżości produktów
i minimalizacja ich strat. Nawet najmniejszy błąd – np. awaria termostatu w chłodni czy problemy z prawidłową rotacją towarów w magazynie może narażać na wysokie straty. Składowanie towaru w branży spożywczej wymaga spełnienia restrykcyjnych wymogów co do warunków termicznych tak, aby zapewnić żywności pełne bezpieczeństwo przechowywania. Logistyka FMCG jest tutaj jednym z najtrudniejszych rodzajów logistyki do realizacji. Konieczne jest więc zaprojektowanie przestrzeni magazynowej w taki sposób, żeby odpowiadała wymogom HACCP, procedurom fitosanitarnym oraz DDD. W związku z tym najczęściej w takich magazynach wydziela się odseparowane strefy chłodnicze i mroźnicze, ze ściśle kontrolowanymi poziomami temperatury
i wilgotności. Równie istotna jest dbałość o pilnowanie terminów przechowywania poszczególnych produktów
i wdrożenie odpowiedniej metody rotacji towarów. Prawidłowe zabezpieczenie produktów spożywczych jest konieczne również na czas ich transportu pomiędzy poszczególnymi punktami – od producenta, przez centra dystrybucyjne, do sklepów i do klienta końcowego.
Logistyka FMCG – procedury
Podstawową procedurą, jaką stosuje branża spożywcza w procesie magazynowania towarów, jest FEFO. To sposób rotacji zapasów oparty o zasadę „first expired, first out”, mówiącą, że produkty o najkrótszym terminie przydatności powinny jak najszybciej opuścić magazyn. Procedurę FEFO stosuje się między innymi przy zarządzaniu zapasami produktów gotowych do dystrybucji. Jej wdrożenie wymaga prawidłowego oznakowania poszczególnych opakowań, a przede wszystkim zastosowania odpowiednio dopasowanych systemów regałowych. Obecnie branża FMCG korzysta ze zautomatyzowanych systemów magazynowych, które są monitorowane z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania. Usprawnia to proces sortowania towarów oraz ogranicza ryzyko przeterminowania się produktów. Przekłada się to na większą wydajność pracy magazynów na każdym etapie łańcucha logistycznego i w efekcie na szybszą i bezpieczniejszą podróż produktów do klienta końcowego.
Transport produktów szybkozbywalnych – 5 powodów do optymalizacji łańcucha dostaw
- aby zoptymalizować dostawy- dzięki temu firma może obniżyć koszty logistyczne
i przyspieszyć swoją działalność, - aby usprawnić zarządzanie zapasami – mniej dni w magazynie oznacza natychmiastową oszczędność dla firmy, która go sprzedaje,
- aby zebrać więcej danych – stosowanie narzędzi do zarządzania zapasami poprawia identyfikowalność
i monitorowanie produktów,
- aby poprawić bezpieczeństwo i jakość produktów – branża FMCG musi przestrzegać wielu norm bezpieczeństwa,
- aby zwiększyć satysfakcję klienta – logistyka FMCG wymaga usprawnienia łańcucha dostaw pozwala firmom z sektora FMCG znacznie zmniejszyć ryzyko niedoborów zapasów.
Sytuacja „braku zapasów” to najgorszy scenariusz dla producentów i dystrybutorów: a jeśli powtarza się zbyt często, klienci nie zawahają się przejść do konkurencji.
Interesuje Was publikacja w mediach w Polsce lub w Niemczech? Czekamy na Was.
Dziennikarz z wykształcenia. Pasjonat logistyki, związany z nią od 15 lat. Poszukiwacz innowacji w magazynowaniu i łańcuchu dostaw.
